In opdracht van Rooms Katholieke begraafplaats St. Laurentius aan de Nieuw Crooswijkseweg te Rotterdam heeft Hulshof Architecten een plan gemaakt voor de uitbreiding van het bestaande poortgebouw en nieuwbouw van een crematorium. Het bestaande poortgebouw was verouderd en te klein geworden en St. Laurentius had de wens naast begrafenissen ook crematies op haar locatie te kunnen verzorgen. De kapel op de begraafplaats bleek onvoldoende mogelijkheden te bieden voor grote gezelschappen en bijzondere ceremonies. Naar aanleiding van het gerealiseerde uitvaartcentrum en crematorium de Iepenhof in Delft, is Hulshof Architecten geselecteerd voor het ontwerp en de uitvoering van het totale bouwproject.
Het oude poortgebouw bestond uit een toren met poort, de feitelijke hoofdingang van de begraafplaats, en een zijvleugel met kantoor- en ontvangstruimte. Het is in 1936 ontworpen door J.P.L. Hendriks in de stijl van het “Traditionele Bouwen” en is inmiddels Gemeentelijk Monument.
De ontvangstruimte werd gebruikt voor condoleances, maar was hiervoor te klein geworden. Tevens was het gebouw qua aankleding, gebruiksgemak en klimaathuishouding sterk verouderd en zijn gerenoveerd.
Bouwkundig
Hulshof Architecten heeft het plan gemaakt voor de renovatie en uitbreiding van de bestaande zijvleugel. De indeling van dit gedeelte is drastisch gewijzigd en bovendien wordt dit deel hoogwaardig geïsoleerd. De uitbreiding omvat voornamelijk een nieuwe aula van 110m² in de kleine opstelling en 150 m2 in de grote zaal opstelling. Ook kan de aula met de koffieruimte worden samengevoegd tot een grote receptie ruimte. De nieuwe uitbreiding is voornamelijk in glas en metselwerk uitgevoerd.
De aanwezige tuinmuur tussen de oude uitrit en het openbare plantsoen is onderdeel van de nieuwe gevelvan de uitbreiding geworden. De hoge aula ruimte wordt hierop aangesloten door een glasstrook boven op de muur. De ronde openingen in de muur zijn voorzien van glas en geven het interieur een bijzondere uitstraling en zicht op het groene plantsoen.
Met de uitbreiding ontstaat een haakvormig gebouw, waardoor het huidige voorplein weliswaar kleiner wordt, maar een meer besloten karakter krijgt. Het voorplein wordt aan de andere zijde aangevuld met een keerlus voor rouwauto's.
De galerij van het bestaande gebouw, bestaande uit natuurstenen kolommen en gemetselde bogen, wordt in principe herhaald in de nieuwe gevel, die daar haaks op staat. Deze gevel is opgebouwd uit bogen van dezelfde afmeting en in hetzelfde ritme als de bestaande. De detaillering van de nieuwe bogen is eigentijds aansluitend bij de daarin opgenomen aluminium puien die met hun slanke profiellering verwijzen naar de slanke profielen in het bestaande gebouw.
St. Laurentius wil op de begraafplaats ook kunnen gaan cremeren, en heeft daarvoor een overtollig geworden grafveld achter in de begraafplaats als locatie aangewezen. Hier is een compact crematorium gebouwd dat slechts bestaat uit een technische ruimte met crematieoven en bijbehorende apparatuur, en een voorruimte waar belangstellenden het invoeren van de kist kunnen bijwonen. Hulshof Architecten heeft hiervoor een klein paviljoen ontworpen bestaande uit een met natuursteen bekleed volume met een zeskantige plattegrond. Daaraan is de voorruimte als laag glazen volume gebouwd. De schoorsteen van de crematieoven valt weg in de schuin oplopende dakvorm van de ovenruimte. De zeskantige vorm is bedacht als compacte omhulling van de installatie met het doel dat het volume kleiner oogt gezien vanuit de omgeving, de begraafplaats, een emotioneel beladen omgeving. De zichtlijnen lopen langs de hoeken van het gebouw weg.
Met de wingerd print in het glas van de zijgevel van e voorruimte wordt het groene karakter van de begraafplaats in dit nieuwe volume beleeft als reflectie van het leven.
Dit nieuwe crematorium heeft een eigen veld op de begraafplaats en biedt daarmee mogelijkheden voor allerlei verschillende rituelen zoals vuurdiensten die bij een Hindoestaanse uitvaart horen.
Duurzaamheid
De uitbreiding van het ontvangstgebouw en de nieuwbouw zijn zo duurzaam mogelijk uitgevoerd. Dit geldt zowel het materiaal gebruik, de installatie en de energie huishouding. Alle daken van de nieuwe onderdelen en het platte dak van het ontvangstgebouw zijn voorzien van rubberen dakbedekking met daarop een sedum begroeiing. Hierdoor levert het gebouw een bijdrage aan de water buffering en wordt CO2 gereduceerd. Het sedum levert ook een esthetische bijgrage aan de natuurlijke uitstraling van het oven gebouw door de aanwezigheid op de geknikte schuine dakvlakken van het zeskantige ovengebouw. Het crematorium wordt niet verwarmd anders dan door de, zij het geringe, uitstraling van deovenmond. Het ovengebouw is uit isolerende licht beton blokken opgetrokken waarmee het geheel vorstvrij blijft. De voorruimte is een regen en windvrije ruimte waar men altijd, als bij elke begrafenis, door de buitenlucht naar toe gaat.
De ontvangstruimte en Aula zijn goed geïsoleerd en voorzien van warmte-koude opslag door middel van 6 bronnen in de bodem van het aangrenzende park. Dit is een unieke voorziening in de Rotterdamse stad. Een warmte pomp zorgt voor het klimaat in het gebouw waarbij een kleine cv ketel als achtervang bij ernstige kou is opgenomen. De luchtbehandelingsunit voor de aula is geraffineerd boven het plafond van de open keuken opgenomen. De inblaas openingen zitten in het front van het verlaagde plafond, de afzuiging is in koven verborgen langs de gevel van de aula weggewerkt.
Met dit project wordt cremeren ook in de stad mogelijk, dichter bij huis voor veel mensen en daarmee ook duurzaam. De hoogste energie last van uitvaarten wordt door het transport van de gasten veroorzaakt.
Uitvaart architectuur
Met het nieuwe uitvaartcentrum “De Iepenhof” in Delft heeft Hulshof Architecten laten zien dat de integratie van crematies en begraven van zelf sprekender wordt. De architectuur levert een bijdrage aan de kwaliteit van het afscheid. Dit is uitermate belangrijk bij de crematie tot en met de invoer van de overledene in de oven en de afwikkeling daarvan. In veel crematoria is dit niet te volgen. In deze nieuwe uitvaart centra is daarin per gebeurtenis veel meer mogelijk.
Het crematorium wordt op 7 september door de Bisschop van Rotterdam ingezegend. Het complex is eind juli opgeleverd en per 1 september volop in gebruik genomen.
Het bouwproject is uitgevoerd door Van Mierlo bouwmaatschappij uit Maasland
Bouwfysisch en installatie adviseur door BOOM-Israels.
Project architect is Ineke Hulshof in samenwerking met Peter Stello, architect.
Locatie
Rotterdam Crooswijk
Opdrachtgever
R.K. Begraafplaats St. Laurentius
Uitvoering
Van Mierlo Bouwmaatschappij
Realisatie
Opgeleverd eind 2013
